Barçın Höyük'te yeni keşifler: Kuzeybatı Anadolu'nun Neolitikleşmesi

New Discoveries at Barcın Höyük. Investigating the Neolithization of Northwest Anatolia
Barçın Höyük'te yeni keşifler: Kuzeybatı Anadolu'nun Neolitikleşmesi

Konuşmacılar: Fokke Gerritsen (NIT) ve Rana Özbal (Koç Üniversitesi)

Tarih: 2 Şubat 2012, Perşembe
Saat: 1800

Yer: Hollanda Araştırma Enstitüsü, İstiklal Caddesi, Merkez Han, Beyoğlu İstanbul.
http://www.nit-istanbul.org

Barçın Höyük hakkında:
Bursa Yenişehir Ovası’daki Barcın Höyükte sürdürülmekte olan kazı çalışmaları bölgedeki tarımsal yerleşmenin en erken evrelerine ışık tutmaktadır. Yerleşme MÖ yedinci binyılın ikinci yarısında yaklaşık beş yüzyıl kadar geçimleri büyük oranda evcil hayvan ve bitkilere dayanan tarımcılar tarafından iskan edilmiştir. Uzmanlardan oluşan bir ekibin çalışmalarına dayanarak bu konuşmada mimari, materyal kültür ve geçim pratiklerini içeren başlıca bulgular sunulacak, süt ürünleri imalat sürecinde süt çiftçiliği ve çanak çömlek kullanımının altı çizilecektir. 2011 kazı sezonunda en eski yerleşim evrelerine ulaşılarak besin hazırlamanın daha da erken tekniklerine cazip bir bakış imkanı elde edilmiştir.

*Kullanılan görsel ve özet, Hollanda Araştırma Enstitüsü'nün web sitesinden haber aktarmak amacıyla alınmıştır.

Kocasu Havzası Paleolitiği (Kuzeybatı Anadolu)

Dinçer, B., 2011

"Kocasu Havzası Paleolitiği (Kuzeybatı Anadolu)", Arkeolojide Bölgesel Çalışmalar (ODTÜ Yerleşim Arkeolojisi Bölümü Sempozyum Serisi 4), 12-13 Mayıs 2011, Ankara. 

Kocasu Havzası Paleolitiği (Kuzeybatı Anadolu)

Berkay Dinçer

Marmara'nın güneyinde yer alan Kocasu Havzası yaklaşık 27 bin kilometrekarelik bir alanı kaplar. Havzanın güneyinde Ege ve kuzeyinde Marmara bölgelerinin iklimsel ve coğrafi özellikleri mevcuttur.

Değişik coğrafi bölgeler arasındaki ve Anadolu'daki doğal rotaların üzerindeki önemli konumuna rağmen Kocasu Havzası, Paleolitik Çağ arkeolojisiyle ilgili en az bilinen bölgelerden bir tanesidir. Balıkesir ve Kütahya'da gerçekleştirilen yüzey araştırmaları sonucunda Alt ve Orta Paleolitik buluntu yerleri bilinmesine rağmen bunlar ayrıntılı olarak yayınlanmamışlardır.

2008 yılından itibaren Bursa'da gerçekleştirilen yüzey araştırmaları sonucunda, Belentepe'de Alt Paleolitik; Şahinkaya Mağarası, Gâvurevleri ve Görükle'de Orta Paleolitik buluntu toplulukları ortaya çıkarılmıştır.

Kütahya'daki Omartepe Sırtı, Balıkesir'deki Manyas-Kaynarca Orta Paleolitik buluntularıyla birlikte değerlendirildiklerinde Kocasu Havzası'nın özellikle Orta Paleolitik taş alet yapım gelenekleri hakında bölgesel bazı genellemelere ulaşmak mümkün olmaktadır. Havzanın yakınında yer alan Kanlıtaş Paleolitik buluntuları da buna katıldığında Kocasu Havzası Paleolitik buluntularının daha iyi anlaşılmasına katkı sağlamaktadır.

Havzada Alt Paleolitik ikiyüzeyli alet işleyimiyle belirlenir. Orta Paleolitik buluntu yerleri, genellikle eski nehir sekilerindeki çakılların işlendiği taş alet yapım atölyelerinden bilinmektedir. Orta Paleolitik buluntular içerisinde levallois tekniği kullanılarak yapılmış olanlar oldukça az miktardadır. Buluntuların çoğunluğu açıkhava atölyelerinden bilindiği için düzeltili aletler de yüksek oranlarda görülmez. Birden fazla üretim tekniğinin gözlendiği Omartepe Sırtı ve Kanlıtaş buluntuları haricinde, işleyimin temel karakteri basit yongalar elde edilmesine yöneliktir.

Antik Çağı Düşünmek

Bursa Kent Konseyi Arkeoloji Çalışma Grubu
Antik Çağı Düşünmek

Konuşmacılar: A. Ali Altın (Uludağ Üniversitesi Arkeoloji Bölümü)
Alper Can

Tarih: 14 Mayıs 2011, Cumartesi
Saat: 1600

Yer: Bursa Kent Konseyi, Koza Salonu, Bursa
Bilgi: www.bursakentkonseyi.org.tr

Barçın Höyük Kazıları-Bursa’da Yeni Bir Neolitik Yerleşim

TÜRK-AVRUPA ARKEOLOJİK İŞBİRLİĞİ TOPLANTILARI SERİSİ
Barcın Höyük Kazıları-Bursa’da Yeni Bir Neolitik Yerleşim
(Barcın Höyük Excavations- A New Neolithic Site in Bursa)

Dokuz Eylül Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Ortaçağ Arkeolojisi Anabilimdalı Başkanlığı ile İzmir Fransız ve Alman Kültür Merkezleri ile İşbirliğiyle

Konuşmacı: Dr. Fokke A. GERRITSEN (İstanbul Hollanda Araştırmaları Enstitüsü Müdürü)

Tarih: 4 Mayıs 2011
Saat: 1830

Yer: İzmir Fransız Kültür Merkezi.

(İngilizce, Doç. Dr. Ergün LAFLI tarafından Türkçe’ye çevrilecektir).

Foto: ©Berkay Dinçer

Özet: Bu konuşmada İstanbul Hollanda Araştırmaları Enstitüsü tarafından uzun süredir
kazıları sürmekte olan Bursa Vilayeti’ndeki Neolitik döneme ait olan Barcın Höyük
tanıtılacaktır. 

Çakmak köyünde döğen taşı yapımı

Jacques ve Louise Alpers Bordaz tarafından çekilmiş 1973 yılında Bursa-Harmancık'a bağlı Çakmak köyünde gerçekleştirilen döğen taşı üretimi ile ilgili video.

2009 yılında Bursa yüzey araştırması kapsamında Çakmak köyünü ziyaret ettiğimizde, artık kimsenin bu işi yapmadığını gördük. Ancak, köyde hâlâ döğen taşı yapımı için çakmaktaşının nasıl yongalanmış olduğunu bilenler vardı. Buradaki konuşmalarımızda, "yongalamak" fiili için Türkiye'nin son taş alet yapımcılarının "çelmek" fiilini kullandığını tespit etmiştik.

Bursa ve Çevresi Yüzey Araştırmaları 2008-2009 Tarihöncesi Buluntuları

Bursa ve Çevresi Yüzey Araştırmaları 2008-2009 Tarihöncesi Buluntuları
[İçindekiler]
Yazar: Berkay Dinçer

• Özet
• Bursa Survey 2008-2009: Prehistoric finds (summary) 
• Giriş: 
• Dağlık Bursa'da prehistorik araştırma
• Paleolitik Çağ Buluntuları
• Belen Tepe Paleolitik Buluntuları
• Gavur Evleri Paleolitik Buluntuları
• Şahinkaya Mağarası Paleolitik Buluntuları
• Tarihöncesi Arkeolojisiyle İlgili Diğer Buluntular
• Bursa Çakmaktaşı Kaynakları
• Dağlık Bursa'da Neolitik/Kalkolitik Dönem ve Mağaralar
• Bursa'da İlk Tunç Çağı
• Sonuçlar
• Bursa Paleolitiği
• Dağlık Bursa'da Tarihöncesinin Son Dönemleri
• Kaynakça

Dinçer, B., 2010
"Bursa ve Çevresi Yüzey Araştırmaları 2008-2009 Tarihöncesi Buluntuları”, Arkeoloji ve Sanat 134: 1-16. [PDF]

ya da internet sürümü için:
Dinçer, B., 2010
"Bursa ve Çevresi Yüzey Araştırmaları 2008-2009 Tarihöncesi Buluntuları”, PaleoBerkay Arkeoloji Sitesi, 14.08.2010.

Germia and Vicinity. A New Survey of Western Galatia During the Roman and Byzantine Period

Uludağ Üniversitesi Arkeoloji Bölümü
Germia and Vicinity. A New Survey of Western Galatia During the Roman and Byzantine Period

Tarih: 12 Mayıs 2010 Çarşamba
Saat 15.00 (Konferans):

Konuşmacı: Dr. Phlipp Nievöhner (Alman Arkeoloji Enstitüsü İstanbul Şubesi)

Konu: "Germia and Vicinity. A New Survey of Western Galatia During the Roman and Byzantine Period"

Yer: Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bölümler 110 Numaralı Derslik, Görükle, Bursa.

Konferans: Genel arkeometri ve Barçın Höyük Kazıları

Uludağ Üniversitesi Arkeoloji Bölümü
Konular: "Genel Arkeometri" ve "Barcın Höyük Excavation Project"


Tarih: 05 Mayıs 2010 Çarşamba
saat 15.00 

Konferans 

Konuşmacılar: 
Prof. Dr. Hadi Özbal (Boğaziçi Üniversitesi, Arkeometri Birim Başkanı)
Dr. Fokke Gerritsen (Hollanda Araştırma Enstitüsü/İstanbul)

Konular: "Genel Arkeometri" ve "Barcın Höyük Excavation Project" 

Yer: Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bölümler 110 Numaralı Derslik, Görükle, Bursa.

Bursa Arkeoloji Paneli

Bursa Kent Konseyi
Felsefe ve Arkeoloji çalışma grupları paneli:

Bursa ve Çevresi Yüzey Araştırmaları
Prof. Dr. Mustafa Şahin

Aktopraklık Kazısı ve Neolitik Dönem
Doç. Dr. Necmi Karul

Tarih: 1 Mayıs 2010, Cumartesi
Saat: 1300

Yer: Ördekli Kültür Merkezi, Bursa

Bilgi için: 0224 2708211
bursakentkonseyi.org.tr

Die Überlieferung der Griechischen Porträts

Uludağ Üniversitesi Arkeoloji Bölümü
Die Überlieferung der Griechischen Porträts

Tarih: 14 Nisan 2010 Çarşamba
Saat 15.00 (Konferans): 

Konuşmacı: Prof. Dr. Emmanuel Voutiras (Selanik Aristotle Üniversitesi/Yunanistan); 

Konu: "Die Überlieferung der Griechischen Porträts"

Yer: Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bölümler 110 Numaralı Derslik, Görükle, Bursa.

Die neuen interessanten archäologischen Entdeckungen in Mähren

Uludağ Üniversitesi Arkeoloji Bölümü
Die neuen interessanten archäologischen Entdeckungen in Mähren

Tarih: 24 Mart 2010 Çarşamba
Saat: 15.00 

Konferans

Konuşmacı: Dr. Jaroslav Peska (Olomouc Üniversitesi/Çek Cumhuriyeti)
 
Konu: "Die neuen interessanten archäologischen Entdeckungen in Mähren"

Yer: Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bölümler 110 Numaralı Derslik, Görükle, Bursa.

Türkiye'de Arkeolojik Faaliyetler ve Türk Arkeolojisinin Geleceği

Uludağ Üniversitesi Arkeoloji Bölümü, Panel:

Türkiye'de Arkeolojik Faaliyetler ve Türk Arkeolojisinin Geleceği

Tarih: 04 Mart 2010 Perşembe

Saat: 14:00

Panel
Konuşmacılar:

Prof. Dr. Ralf von den Hoff (Freiburg Üniversitesi/Almanya), 

Prof. Dr. Karl Strobel (Kalgenfurt Alpen-Adria Üniversitesi/Avusturya), 

Prof. Dr. Mustafa Şahin (Uludağ Üniversitesi Arkeoloji Bölümü), 

Doç. Dr. Hakan Mert (Uludağ Üniversitesi Arkeoloji Bölümü), 

Konu: "Türkiye'de Arkeolojik Faaliyetler ve Türk Arkeolojisinin Geleceği", 

Yer: Uludağ Üniversitesi Rektörlük –A-Salonu, Görükle, Bursa

Bursa'nın Paleolitik Çağ Kültürleri

Berkay Dinçer

Bursa'nın Paleolitik Çağ Kültürleri
[İçindekiler]

• Giriş: Kuzeybatı Anadolu'da Paleolitik Çağ 
  

• Şahinkaya Mağarası Paleolitik Çağ Buluntuları
  

• Görükle Paleolitik Çağ Buluntuları
  

• Sonuçlar: Bursa'da Paleolitiğin ilk kanıtları
  

• Kaynakça
  

• İlgili Resimler 

• English summary

Bu yazıyı kaynak göstermek için:
Dinçer, B.,
2010 "Bursa'nın (Kuzeybatı Anadolu) Paleolitik Çağ Kültürleri", PALEOBERKAY ARKEOLOJİ SİTESİ, 03.02.2010.

Bu makalenin bütün bölümleri

Bu yazıyının Almancasını PDF olarak indirin.
Şahin, M., B. Dinçer, T. Zimmermann, 2009
"Neue Fundlätze des Älteren Paläolithikums bei Bursa in Nordwestanatolien (Türkei)", Archäologisches Korrespondenzblatt 2009/2: 153-162.

Şahinkaya Mağarası Paleolitik Çağ Buluntuları

Berkay Dinçer

Şahinkaya Mağarası Paleolitik Çağ Buluntuları

26 Ekim 2007 tarihinde rastlantı sonucu keşfedilen Şahinkaya Mağarası, Bursa-Orhaneli yolunun yaklaşık 25. kilometresinde bulunan Kapıkaya mevkiinde, yöre halkı tarafından Şahinkaya olarak adlandırılan dik bir yamacın üzerinde, Orhaneli yönüne doğru yolun batısında yer almaktadır. Mağaranın bulunduğu yerin GPS koordinatları 39° 36’ D ve 28° 54’ K olarak ölçülmüştür. Mevcut karayoluna göre yaklaşık 140 metre yükseklikte yer alan mağaranın deniz seviyesine göre yüksekliği yaklaşık 495 metredir. Modern yol açılırken yapılan düzenlemeler nedeni ile mağaranın girişi yol seviyesine göre oldukça yüksekte kalmıştır. Mağara girişine ulaşmak için sarp bir yamacı geçmek ve daha sonra da dar ve sarp bir patika yolu takip ederek dik bir kayalığa tırmanmak gerekmektedir.
Resim: Şahinkaya Mağarası

Mağara girişi, önündeki derin vadiye ve burada daha sonra inşa edilen Doğancı Barajı’na hakim bir noktada bulunmaktadır. Mağaranın eteğinde günümüzde bir dere akmaktadır. Mağaranın giriş kısmının yüksekliği 5.80 metredir. Bu yükseklik iç bölümde yaklaşık 8 metreye ulaşmaktadır. Mağaranın derinliği ise yaklaşık olarak 25 metredir. Mağaranın tabanı düz olmayıp, dibe doğru hafif meyille yükselmektedir. Eğim mağaranın arkasına yaklaştıkça, defineciler tarafından yığılmış kültür toprağı nedeni ile daha da artarak yokuş şeklini almaktadır. Mağaranın dibinde tabanın yükseldiği yerden sonra taban yine alçalmaktadır. Burada birkaç metre genişliğinde bir oyuk bulunur. Burası halihazırda olası kültür toprağı ile kaplı olduğu için derinliği konusunda bir şey söyleyemiyoruz. Bu alanda bulunan kültür tabakaları, görüldüğü kadarı ile, mağara içinde defineciler tarafından yapılan kaçak kazılar nedeni ile önemli ölçüde tahrip edilmiştir.

Görükle Paleolitik Çağ Buluntuları

Berkay Dinçer

Görükle Paleolitik Çağ Buluntuları

Uludağ Üniversitesi Görükle Kampusu'nda 2008 yılının Mart ayında yine rastlantı sonucu tarafımızdan keşfedilen ve Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi'nin deneme amaçlı tarım yaptığı tarlalarda bulunan Görükle Paleolitik Çağ buluntuları da, genel olarak Orta Paleolitik Çağ'a ve biraz daha öncesine tarihlenirler. Buluntu yeri, 40º 13’ K 28º 51’ D koordinatlarında, deniz seviyesinden yaklaşık 120 m yüksekliktedir. Bir açık hava buluntu yeri olan Görükle'de, Paleolitik Çağ buluntularının hammaddesi olan türde taşlar da bol miktarda bulunur. Bu alandan kemik buluntular ele geçmemiştir.
Resim: Görükle Paleolitik Çağ buluntu yeri, arkada Uludağ.

Görükle Paleolitik Çağ buluntuları, Şahinkaya Mağarası'ndakiler kadar az olmamakla birlikte, yine de şu ana kadar tespit edilen taş ürünler sayıca çok fazla değildir (67 adet). Buluntuların büyük çoğunluğunu yongalar oluşturur (57 adet). Yongaların yaklaşık yarısı kortekslidir (29 adet). Kalan yongaların büyük kısmı, üretim aşamalarında artık olarak ortaya çıkan küçük parçalardır. Yongalar içinde bir tane déjèté yan kazıyıcı, şimdilik buradan bulunan tek alettir.

Sonuçlar: Bursa'da Paleolitiğin ilk kanıtları

Berkay Dinçer

Sonuçlar: Bursa'da Paleolitiğin ilk kanıtları
Şahinkaya Mağarası'nda  bulunan üç taş buluntunun, düzeltili aletler olmaları, bunların Orta Paleolitik Çağ'a tarihlenmesini kolaylaştırmaktadır. Görükle'de bulunan Levallois çekirdek ve yan kazıyıcı da burada Orta Paleolitik Çağ'a ait buluntuların da olduğunu kanıtlamaktadır. Bununla birlikte, yongaların büyük çoğunluğu ve Levallois olmayan diğer çekirdeklerin durumu da, Yarımburgaz kazısından bilinen (Kuhn et al. 1996) düzeltisiz ve Levallois özelliği olmayan yongalarla benzerlik göstermektedir. Bu, Deneme Tarlası'nda, Yarımburgaz'la çağdaş, Alt Paleolitik Çağ'ın geç ya da Orta Paleolitik Çağ'ın erken bir evresinin de bulunabileceğini aklımıza getirmektedir. Yarımburgaz'da Levallois üretiminin olmadığı (Arsebük 1998b) göz önüne alındığında, Yarımburgaz'dakilere benzer buluntularla birlikte Levallois bir çekirdeğin varlığı, teknolojinin zaman içinde değişimini göstereceği gibi, kuzeybatı Anadolu'da değişik kültürel bölgelere de işaret edebilir.
Resim: Görükle'den Paleolitik taş aletler.

Şahinkaya Mağarası'nın  yasadışı yollarla kazılmış olması, süren tahribattan bu önemli buluntu yerini kurtarabilmek için bir an önce bilimsel bir araştırmanın yapılmasını zorunlu hale getirmektedir. Aksi halde, mağaranın içinde sadece küçük bir alanda korunmuş olabilecek kültür tabakaları da yok edilme riski ile karşı karşıya kalacaktır. İleride gerçekleştirilecek araştırmalar, bu buluntuların Paleolitik Çağ kültürlerinin anlaşılmasındaki katkılarını arttıracaktır. Taş aletlerle birlikte hayvan kalıntılarının da bulunması, mağaranın Paleolitik Çağ arkeolojisi açısından önemini arttırmaktadır.

Photo: Paleolithic Sahinkaya Cave

Sahinkaya Cave (in the rocky hill).
©Photo: Berkay Dincer

Photo: Destruction of treasure hunters in Sahinkaya Cave

Destruction of treasure hunters in Sahinkaya Cave (Bursa).
©Photo: Berkay Dinçer

Photo: Paleolithic stone tools from Gorukle

Paleolithic stone tools from Gorukle.
©Photo: Berkay Dinçer

Photo: Middle Paleolithic find spot of Gorukle-Bursa

Middle Paleolithic find spot of Gorukle (Bursa).
©Photo: Berkay Dinçer