2006 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığının izni ile Prof. Dr. Mustafa Şahin başkanlığında başlatılan “Bursa ve Çevresi Kültür Envanteri Projesi” çerçevesinde 2008 yılından başlayarak araştırmalar “Dağlık Bursa” olarak adlandırılan Keles, Orhaneli, Büyükorhan ve Harmancık ilçelerine kaydırılmıştır. 2008 ve 2009 yıllarındaki sezonlarda Keles ve Orhaneli İlçelerinin taramaları tamamlanmıştır. Araştırma alanı, Ege Bölgesi'nin İçbatı Anadolu bölümüne dahildir. Kuş uçumu olarak Marmara Denizi bu alana yakın olsa da, “Dağlık Bursa” olarak da adlandırılan bölge, Bursa'nın kuzey kesiminden farklı iklimsel ve coğrafi özelliklere sahiptir. Özellikle Keles ve çevresinde yükseklik yer yer deniz seviyesinden 1000 metre yüksekliğe ulaştığı için, bu farklılık belirgindir.
Bursa, tarihöncesinin geç dönemleriyle ilgili oldukça iyi araştırılmış olan illerden bir tanesidir. Bölgede, 1960'lı yıllarda David French (1967) ve 1980'li yıllarda Mehmet Özdoğan (1985) yüzey araştırmaları yürütmüş ve Neolitik dönem ve tarihöncesinin son dönemlerini yansıtan pek çok buluntu yeri keşfedilmiştir. Ilıpınar, Menteşe Höyük (Roodenberg et al. 2003), Barçın (Roodenberg et al. 2008) ve Aktopraklık (Karul 2006) gibi önemli Neolitik dönem buluntu yerleri kazılmıştır. Ancak bu araştırmaların tamamı, ovalık alanlarda, Neolitik ve sonrasına yönelik olarak yürütüldüğü için, 2007 yılında Şahinkaya Mağarası'nın keşfedilmesine kadar Bursa'dan Paleolitik Çağ buluntu yerleri açığa çıkarılamamıştır.
Tüm Türkiye'de olduğu gibi (Arsebük 1998a) Bursa'da da Paleolitik Çağ arkeolojisi hakkında yeterince araştırma gerçekleştirilmemiştir (Arsebük 1998a). Bundan dolayı bölgedeki Paleolitik Çağ buluntularının yokluğunun temel nedeninin, bu döneme ait buluntu yerlerinin Bursa'da bulunmamasından çok, araştırma eksikliğinden kaynaklanmaktadır (Dinçer-Başlar 2007). 2008 ve 2009 yüzey araştırmaları, bu görüşün haklı olduğunu ortaya koymuş ve bölgenin Paleolitik Çağ arkeolojisi açısından önemiyle ilgili sistematik araştırmayla elde edilen ilk verileri açığa çıkarmıştır.
Bursa bölgesinin, satır-kıyıcı satır işleyimlerinin yaygın olduğu Balkanlar (Darlas 1995) ile Acheul kültürüne ait iki yüzeylilerin olduğu işleyimlerin bulunduğu Yakındoğu (Yalçınkaya 1985, Taşkıran 1998, Bar-Yosef-Belfer-Cohen 2001) arasında yer alması, bölgenin Paleolitik Çağ ile ilgili olarak, başta Alt Paleolitik dönemde iki yüzeylilerin dağılımıyla ilgili önemli bilgiler verebilecek nitelikte önemli bir bölge olduğuna işaret etmektedir. Bunun yanında, bölgenin Orta Paleolitik ve Üst Paleolitik dönemlerdeki bölgesel değişimler ve kültürlerin değişik coğrafi ortamlara uyumu hakkında da önemli olduğu açıktır.
*Resim: Yazıda sözü edilen buluntu yerlerinin haritası ©Berkay Dinçer.Bu makalenin bütün bölümleri
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder