Kahramanmaraş Direkli Mağarası Kazısı

Anadolu Medeniyetleri Müzesi Konferansları:
Kahramanmaraş Direkli Mağarası Kazısı

Konuşmacı: Cevdet Merih Erek

Tarih: 8 Aralık 2011


Yer: Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Gözcü Sokak No:2 06240 Ulus / ANKARA
Bilgi için: http://www.anadolumedeniyetlerimuzesi.gov.tr/

  *Kullanılan görsel Facebook'tan alınmış, haber verme amaçlı olarak kullanılmıştır.

Kocasu Havzası Paleolitiği (Kuzeybatı Anadolu)

Dinçer, B., 2011

"Kocasu Havzası Paleolitiği (Kuzeybatı Anadolu)", Arkeolojide Bölgesel Çalışmalar (ODTÜ Yerleşim Arkeolojisi Bölümü Sempozyum Serisi 4), 12-13 Mayıs 2011, Ankara. 

Kocasu Havzası Paleolitiği (Kuzeybatı Anadolu)

Berkay Dinçer

Marmara'nın güneyinde yer alan Kocasu Havzası yaklaşık 27 bin kilometrekarelik bir alanı kaplar. Havzanın güneyinde Ege ve kuzeyinde Marmara bölgelerinin iklimsel ve coğrafi özellikleri mevcuttur.

Değişik coğrafi bölgeler arasındaki ve Anadolu'daki doğal rotaların üzerindeki önemli konumuna rağmen Kocasu Havzası, Paleolitik Çağ arkeolojisiyle ilgili en az bilinen bölgelerden bir tanesidir. Balıkesir ve Kütahya'da gerçekleştirilen yüzey araştırmaları sonucunda Alt ve Orta Paleolitik buluntu yerleri bilinmesine rağmen bunlar ayrıntılı olarak yayınlanmamışlardır.

2008 yılından itibaren Bursa'da gerçekleştirilen yüzey araştırmaları sonucunda, Belentepe'de Alt Paleolitik; Şahinkaya Mağarası, Gâvurevleri ve Görükle'de Orta Paleolitik buluntu toplulukları ortaya çıkarılmıştır.

Kütahya'daki Omartepe Sırtı, Balıkesir'deki Manyas-Kaynarca Orta Paleolitik buluntularıyla birlikte değerlendirildiklerinde Kocasu Havzası'nın özellikle Orta Paleolitik taş alet yapım gelenekleri hakında bölgesel bazı genellemelere ulaşmak mümkün olmaktadır. Havzanın yakınında yer alan Kanlıtaş Paleolitik buluntuları da buna katıldığında Kocasu Havzası Paleolitik buluntularının daha iyi anlaşılmasına katkı sağlamaktadır.

Havzada Alt Paleolitik ikiyüzeyli alet işleyimiyle belirlenir. Orta Paleolitik buluntu yerleri, genellikle eski nehir sekilerindeki çakılların işlendiği taş alet yapım atölyelerinden bilinmektedir. Orta Paleolitik buluntular içerisinde levallois tekniği kullanılarak yapılmış olanlar oldukça az miktardadır. Buluntuların çoğunluğu açıkhava atölyelerinden bilindiği için düzeltili aletler de yüksek oranlarda görülmez. Birden fazla üretim tekniğinin gözlendiği Omartepe Sırtı ve Kanlıtaş buluntuları haricinde, işleyimin temel karakteri basit yongalar elde edilmesine yöneliktir.

Arkeolojide Bölgesel Çalışmalar Sempozyumu

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Yerleşim Arkeolojisi Sempozyum Serisi IV
Arkeolojide Bölgesel Çalışmalar Sempozyumu

Tarih: 12-13 Mayıs 2011

Yer: ODTÜ KKM D Salonu, Ankara

Sempozyum Programı

12 Mayıs 2011/ 12 May 2011

9:30-10:30 Açılış Konuşmaları / Opening Speeches

Doç. Dr. Burcu Erciyas (Orta Doğu Teknik Üniversitesi Yerleşim Arkeolojisi Ana Bilim Dalı)/ (Middle East Technical University Settlement Archaeology Program)

Dr. Lutgarde Vandeput (Ankara İngiliz Arkeoloji Enstitüsü Başkanı)/ (Director of British Institute of Archaeology at Ankara)

Davetli Konuşmacı / Keynote Speaker

Prof. Dr. John Bintliff (Leiden Üniversitesi Arkeoloji Bölümü)/ (Leiden University, Faculty of Archaeology)

10:30-10:50 Berkay Dinçer

The Paleolithic of Kocasu Basin (Northwest Anatolia)

Kocasu Havzası Paleolitiği (Kuzeybatı Anadolu)

Direkli Mağarası

Direkli Mağarası (Anadolu'nun Yeni Epi-Paleolitik Dönem Işığı)

Konuşmacı: Yrd. Doç. Dr. Cevdet Merih Erek

Tarih: 10 Ocak 2011, Pazartesi
Saat: 1600

Yer: İstanbul Üniversitesi Prehistorya Anabilim Dalı Laboratuvarı, Edebiyat Fakültesi, Laleli, İstanbul

*Görsel, etkinlik tanıtım afişindendir ve haber verme amacıyla kullanılmıştır.

Dülük (Gaziantep) Paleolitik Çağ Buluntuları [Yüksek Lisans Tezi]

Dikkat: Bu yazının bütün bölümleri henüz eklenmedi. 


GİRİŞ

1. YÖNTEM: TAŞ ALET YAPIMIYLA İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

1.1. Taş alet yapım teknik ve yöntemleri
1.1.1. Vurgaç çeşitleri
1.1.2. Taş alet üretim teknikleri
1.1.3. Yongalama yöntemleri
1.1.4. Yongalama, biçimlendirme ve débitage

1.2. Yongaların temel özellikleri
1.2.1. Yonganın unsurları
1.2.2. Yonganın bölümleri
1.2.3. Yongaların kırılma biçimleri

1.3. Düzelti

2. ANADOLU VE ÇEVRESİNDE ALT VE ORTA PALEOLİTİK DÖNEMLER

Yarımburgaz Mağarası Orta Pleistosen Kaydı. Bir kavşakta kültür ve biyoloji

Culture and Biology at a Crossroads. The Middle Pleistocene Record of Yarımburgaz Cave Editörler: Howell, F. Clark - Güven Arsebük - Steven L. Kuhn - Mihriban Özbaşaran - Mary C. Stiner

Türkiye'nin en önemli Paleolitik Çağ buluntu yerlerinden olan Yarımburgaz Mağarası'yla ilgili bir monografi geçtiğimiz aylarda yayınlandı.

Kitapta Yarımburgaz Mağarası'nda 1988-1990 yıllarında gerçekleştirilen kazılarla ilgili sonuçlar bulunuyor. Jeoarkeoloji, tarihleme yöntemleri, fauna buluntuları ve taş aletlerle ilgili analizler ayrıntılı olarak yayınlanmış.

Kitap hakkında

400 s, renkli ve s/b resimler, sert kapak ciltli, İngilizce. Yayıncı: Ege Yayınları

İçindekiler

Bursa ve Çevresi Yüzey Araştırmaları 2008-2009 Tarihöncesi Buluntuları

Bursa ve Çevresi Yüzey Araştırmaları 2008-2009 Tarihöncesi Buluntuları
[İçindekiler]
Yazar: Berkay Dinçer

• Özet
• Bursa Survey 2008-2009: Prehistoric finds (summary) 
• Giriş: 
• Dağlık Bursa'da prehistorik araştırma
• Paleolitik Çağ Buluntuları
• Belen Tepe Paleolitik Buluntuları
• Gavur Evleri Paleolitik Buluntuları
• Şahinkaya Mağarası Paleolitik Buluntuları
• Tarihöncesi Arkeolojisiyle İlgili Diğer Buluntular
• Bursa Çakmaktaşı Kaynakları
• Dağlık Bursa'da Neolitik/Kalkolitik Dönem ve Mağaralar
• Bursa'da İlk Tunç Çağı
• Sonuçlar
• Bursa Paleolitiği
• Dağlık Bursa'da Tarihöncesinin Son Dönemleri
• Kaynakça

Dinçer, B., 2010
"Bursa ve Çevresi Yüzey Araştırmaları 2008-2009 Tarihöncesi Buluntuları”, Arkeoloji ve Sanat 134: 1-16. [PDF]

ya da internet sürümü için:
Dinçer, B., 2010
"Bursa ve Çevresi Yüzey Araştırmaları 2008-2009 Tarihöncesi Buluntuları”, PaleoBerkay Arkeoloji Sitesi, 14.08.2010.

Anadolu'nun Paleolitik Arkeolojisi Nature'da

Anadolu'da Paleolitik Çağ ile ilgili araştırmaların genel sorunlarıyla ilgili bir makale Nature dergisinde yayınlandı.

Makalede Göllüdağ'da yürütülen arkeolojik araştırmalarla ilgili bilgiler verilmesinin yanında, Anadolu ve Trakya'da Paleolitik Çağ arkeolojisinin gelişmemesiyle ilgili bazı nedenler ele alındı.

Ne yazık ki, söz konusu yazıda, bazı sorunlar araştırmaların kendilerinden daha önemliymiş gibi sunulmuş.

http://www.nature.com/news/2010/100707/full/466176a.html

Yarımburgaz Mağarası; Bir Tahribat Klasiği

Berkay Dinçer*

Dinçer, B., 2008
"Yarımburgaz Mağarası; Bir Tahribat Klasiği", Evrensel Gazetesi Küçük Çekmece Kent Eki, 4 Ekim 2008.


Yarımburgaz Mağarası, İstanbul'un arkeolojik açıdan en önemli buluntu yerlerinden bir tanesidir. Küçük Çekmece Gölü'nün hemen kuzeyinde bulunan Yarımburgaz, aşağı ve yukarı olmak üzere iki mağaradan oluşur. 19. yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren önce jeologların, daha sonra da gezginlerin ilgisini çeken mağara, 20. yüzyılın sonlarında arkeologların bilimsel çalışmalarının konusu olmuştur. 21. yüzyılın başlarındaysa, mağara artık alemcilerin, uçucu madde bağımlıların mekânı hâline gelmiştir. Bu haliyle Yarımburgaz Mağaraları, Türkiye'de insan eliyle gerçekleştirilen tahribatın insanlık tarihini nasıl yok ettiğiyle ilgili en üzücü örneklerin başında gelmektedir.

Mağaranın arkeolojik önemiyle ilgili ilk bulgular 1960larda Şevket Aziz Kansu ve Kılıç Kökten'in araştırmalarıyla ortaya çıkarılmıştır.

Göllüdağ Survey 2009

Balkan-Atlı, N., S. Kuhn, L. Astruc, N. Kayacan, B. Dinçer, Y. Çakan, 2010
"Göllüdağ Survey 2009", Anatolia Antiqua XVIII: 191-202. [PDF]

Neanderthals setting fire

Neanderthals sitting around a fireplace making stone tools. Artist's view of life 60000 years ago.

Image taken from NASA website, it has no copyright.

See this page: http://www.jpl.nasa.gov/imagepolicy/

Bursa'nın Paleolitik Çağ Kültürleri

Berkay Dinçer

Bursa'nın Paleolitik Çağ Kültürleri
[İçindekiler]

• Giriş: Kuzeybatı Anadolu'da Paleolitik Çağ 
  

• Şahinkaya Mağarası Paleolitik Çağ Buluntuları
  

• Görükle Paleolitik Çağ Buluntuları
  

• Sonuçlar: Bursa'da Paleolitiğin ilk kanıtları
  

• Kaynakça
  

• İlgili Resimler 

• English summary

Bu yazıyı kaynak göstermek için:
Dinçer, B.,
2010 "Bursa'nın (Kuzeybatı Anadolu) Paleolitik Çağ Kültürleri", PALEOBERKAY ARKEOLOJİ SİTESİ, 03.02.2010.

Bu makalenin bütün bölümleri

Bu yazıyının Almancasını PDF olarak indirin.
Şahin, M., B. Dinçer, T. Zimmermann, 2009
"Neue Fundlätze des Älteren Paläolithikums bei Bursa in Nordwestanatolien (Türkei)", Archäologisches Korrespondenzblatt 2009/2: 153-162.

Şahinkaya Mağarası Paleolitik Çağ Buluntuları

Berkay Dinçer

Şahinkaya Mağarası Paleolitik Çağ Buluntuları

26 Ekim 2007 tarihinde rastlantı sonucu keşfedilen Şahinkaya Mağarası, Bursa-Orhaneli yolunun yaklaşık 25. kilometresinde bulunan Kapıkaya mevkiinde, yöre halkı tarafından Şahinkaya olarak adlandırılan dik bir yamacın üzerinde, Orhaneli yönüne doğru yolun batısında yer almaktadır. Mağaranın bulunduğu yerin GPS koordinatları 39° 36’ D ve 28° 54’ K olarak ölçülmüştür. Mevcut karayoluna göre yaklaşık 140 metre yükseklikte yer alan mağaranın deniz seviyesine göre yüksekliği yaklaşık 495 metredir. Modern yol açılırken yapılan düzenlemeler nedeni ile mağaranın girişi yol seviyesine göre oldukça yüksekte kalmıştır. Mağara girişine ulaşmak için sarp bir yamacı geçmek ve daha sonra da dar ve sarp bir patika yolu takip ederek dik bir kayalığa tırmanmak gerekmektedir.
Resim: Şahinkaya Mağarası

Mağara girişi, önündeki derin vadiye ve burada daha sonra inşa edilen Doğancı Barajı’na hakim bir noktada bulunmaktadır. Mağaranın eteğinde günümüzde bir dere akmaktadır. Mağaranın giriş kısmının yüksekliği 5.80 metredir. Bu yükseklik iç bölümde yaklaşık 8 metreye ulaşmaktadır. Mağaranın derinliği ise yaklaşık olarak 25 metredir. Mağaranın tabanı düz olmayıp, dibe doğru hafif meyille yükselmektedir. Eğim mağaranın arkasına yaklaştıkça, defineciler tarafından yığılmış kültür toprağı nedeni ile daha da artarak yokuş şeklini almaktadır. Mağaranın dibinde tabanın yükseldiği yerden sonra taban yine alçalmaktadır. Burada birkaç metre genişliğinde bir oyuk bulunur. Burası halihazırda olası kültür toprağı ile kaplı olduğu için derinliği konusunda bir şey söyleyemiyoruz. Bu alanda bulunan kültür tabakaları, görüldüğü kadarı ile, mağara içinde defineciler tarafından yapılan kaçak kazılar nedeni ile önemli ölçüde tahrip edilmiştir.

Görükle Paleolitik Çağ Buluntuları

Berkay Dinçer

Görükle Paleolitik Çağ Buluntuları

Uludağ Üniversitesi Görükle Kampusu'nda 2008 yılının Mart ayında yine rastlantı sonucu tarafımızdan keşfedilen ve Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi'nin deneme amaçlı tarım yaptığı tarlalarda bulunan Görükle Paleolitik Çağ buluntuları da, genel olarak Orta Paleolitik Çağ'a ve biraz daha öncesine tarihlenirler. Buluntu yeri, 40º 13’ K 28º 51’ D koordinatlarında, deniz seviyesinden yaklaşık 120 m yüksekliktedir. Bir açık hava buluntu yeri olan Görükle'de, Paleolitik Çağ buluntularının hammaddesi olan türde taşlar da bol miktarda bulunur. Bu alandan kemik buluntular ele geçmemiştir.
Resim: Görükle Paleolitik Çağ buluntu yeri, arkada Uludağ.

Görükle Paleolitik Çağ buluntuları, Şahinkaya Mağarası'ndakiler kadar az olmamakla birlikte, yine de şu ana kadar tespit edilen taş ürünler sayıca çok fazla değildir (67 adet). Buluntuların büyük çoğunluğunu yongalar oluşturur (57 adet). Yongaların yaklaşık yarısı kortekslidir (29 adet). Kalan yongaların büyük kısmı, üretim aşamalarında artık olarak ortaya çıkan küçük parçalardır. Yongalar içinde bir tane déjèté yan kazıyıcı, şimdilik buradan bulunan tek alettir.

Sonuçlar: Bursa'da Paleolitiğin ilk kanıtları

Berkay Dinçer

Sonuçlar: Bursa'da Paleolitiğin ilk kanıtları
Şahinkaya Mağarası'nda  bulunan üç taş buluntunun, düzeltili aletler olmaları, bunların Orta Paleolitik Çağ'a tarihlenmesini kolaylaştırmaktadır. Görükle'de bulunan Levallois çekirdek ve yan kazıyıcı da burada Orta Paleolitik Çağ'a ait buluntuların da olduğunu kanıtlamaktadır. Bununla birlikte, yongaların büyük çoğunluğu ve Levallois olmayan diğer çekirdeklerin durumu da, Yarımburgaz kazısından bilinen (Kuhn et al. 1996) düzeltisiz ve Levallois özelliği olmayan yongalarla benzerlik göstermektedir. Bu, Deneme Tarlası'nda, Yarımburgaz'la çağdaş, Alt Paleolitik Çağ'ın geç ya da Orta Paleolitik Çağ'ın erken bir evresinin de bulunabileceğini aklımıza getirmektedir. Yarımburgaz'da Levallois üretiminin olmadığı (Arsebük 1998b) göz önüne alındığında, Yarımburgaz'dakilere benzer buluntularla birlikte Levallois bir çekirdeğin varlığı, teknolojinin zaman içinde değişimini göstereceği gibi, kuzeybatı Anadolu'da değişik kültürel bölgelere de işaret edebilir.
Resim: Görükle'den Paleolitik taş aletler.

Şahinkaya Mağarası'nın  yasadışı yollarla kazılmış olması, süren tahribattan bu önemli buluntu yerini kurtarabilmek için bir an önce bilimsel bir araştırmanın yapılmasını zorunlu hale getirmektedir. Aksi halde, mağaranın içinde sadece küçük bir alanda korunmuş olabilecek kültür tabakaları da yok edilme riski ile karşı karşıya kalacaktır. İleride gerçekleştirilecek araştırmalar, bu buluntuların Paleolitik Çağ kültürlerinin anlaşılmasındaki katkılarını arttıracaktır. Taş aletlerle birlikte hayvan kalıntılarının da bulunması, mağaranın Paleolitik Çağ arkeolojisi açısından önemini arttırmaktadır.

Photo: Paleolithic Sahinkaya Cave

Sahinkaya Cave (in the rocky hill).
©Photo: Berkay Dincer

Photo: Destruction of treasure hunters in Sahinkaya Cave

Destruction of treasure hunters in Sahinkaya Cave (Bursa).
©Photo: Berkay Dinçer

Photo: Paleolithic stone tools from Gorukle

Paleolithic stone tools from Gorukle.
©Photo: Berkay Dinçer

Photo: Middle Paleolithic find spot of Gorukle-Bursa

Middle Paleolithic find spot of Gorukle (Bursa).
©Photo: Berkay Dinçer

Photo: Levallois core from Gorukle (NW Turkey)

Levallois core from Gorukle (NW Turkey).
©Photo: Berkay Dinçer