Berkay Dinçer
2. Paleolitik Çağ Arkeolojisinde Analiz Yöntemleri
Paleolitik Çağ arkeolojisi, arkeolojinin en erken kurulan disiplinlerinden bir tanesidir. Bu disiplinin kurulmasında, özellikle jeolojik katmanların birbirlerinden daha eski ya da yeni oluşlarının keşfedilmesinin ve daha sonra batı Avrupa'da, özellikle Fransa'da yapılan araştırmaların önemi büyüktür (ÖZDOĞAN 2002). Paleolitik Çağ arkeolojisinde, değişik alet tiplerinin tanımlanması, tipolojik olarak belirlenmesi kültürlerin anlaşılmasında büyük öneme sahip olmuştur. 1960lı yıllarda François Bordes'un kurduğu (BORDES 1988) ve daha sonradan geliştirilen (DEBÉNATH-DIBBLE 1994) tipoloji sistemi Paleolitik Çağ arkeolojisinde yaygın olarak kullanılan bir yöntem olmuştur. Bu yöntem, aletlerin biçimsel özelliklerine göre sınıflandırılmasına dayanır. Türkiye de dahil olmak üzere, Eski Dünya'nın büyük bölümündeki Paleolitik taş alet işleyimlerini anlamak için anahtar rol oynamış bir yöntemdir. Yarım yüzyıla yakın bir zamandır özellikle Avrupa arkeolojisinde çok yaygın olarak kullanılan bu yöntemle ilgili bazı eleştiriler mevcuttur ve bunların temeli Bordes'un tip tanımlarının modern nicelik ve teknoloji temelli yaklaşımlara uygun olmadığına dayanır (BISSON 2000).
Son yıllarda daha önce de sözünü ettiğimiz bir yöntem olan teknoloji analizleri Paleolitik Çağ arkeolojisinde daha yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Teknoloji, Paleolitik Çağ'a ait parçaların ya da aletlerin üretim zincirleri içindeki yerlerinin saptanmasına ve böylelikle taş alet yapımcılarının doğada buldukları hammaddeleri yongalayarak işlemeye başlamalarından, kullanımı bırakıp terk ettikleri kadar zaman içindeki durumlarını inceler (BOËDA et al. 1990). Böylelikle, tipolojinin göz ardı edebileceği, tipolojik olarak hiçbir yere oturtulamayan parçalar da geniş bir anlam kazanır.
Geleneksel yöntem olan tipoloji ile göreli olarak daha yeni olan bir akım olan teknolojinin birlikte kullanılması Paleolitik Çağ kültürlerinin anlaşılmasında, şüphesiz ki, çok daha faydalı bir analiz yöntemi olacaktır (CERUTTI 2007). Bu iki yöntemin birlikte ve birbirlerinin eksikliklerini kapatacak şekilde kullanılmasıyla Paleolitik Çağ arkeolojisinde daha anlamlı çalışmaların gerçekleştirilmesi olanaklı olacaktır.
Bu makalenin bütün bölümleri
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder